Bernanke durdu, durdu vurdu! Tam adıyla Ben Shalom Bernanke, ABD Merkez Bankası FED başkanlığını birkaç ay sonra Janet Yellen’a devredecek. Bu nedenle radikal bir değişiklik yapmaz dediler… Ama hazret, FED’in piyasaya sürdüğü para miktarını aylık 85 milyar dolardan 75 milyar dolara şaak diye indiriverdi. Yani 10 milyar dolarlık ‘tapering’ yaptı.
Peki şimdi ne olur? Bir malın piyasaya giriş miktarı azalırsa değeri artar. Bu durumda doların değeri diğer para birimlerine göre yükselir. Dünya borsaları ve özellikle ABD borsası 2008 Krizi’nden sonra ciddi bir ekonomik büyüme olmadığı halde rekorlar kırıyorlardı. Bunun sebebi FED’in piyasaya verdiği karşılıksız paraydı. Şimdi bu para kısıldığına göre borsalarda yükseliş de yavaşlar.
Asıl önemlisi para miktarı azalınca paranın fiyatı olan faiz de artar. FED devlet borçlanma kağıtları yani tahvil ve bono piyasasında faizlerin birden zıplamasından çok korkuyor. Faizler artarsa eskiden düşük faizle çıkartılmış bonolar daha değersiz hale gelir. Faiz artışı çok hızlı olursa bono piyasasında panik satışlar başlar. Bu da eski bonoları daha da değersiz hale getirir. Düşük faizli bonoların değerleri hızla eridiğinde de bunları bilançolarında varlık olarak gösteren bankalar 2008’de olduğu gibi batma noktasına gelir.
Daha önce bu yıl içerisinde ‘tapering’in dedikodusu bile faizleri zıplatmıştı. FED bu nedenle asıl beklenen tarih olan sonbahar döneminde ‘tapering’e başlayamadı. Şimdi, FED yavaş yavaş ‘tapering’ yaparak faizler zıplayacak mı diye bakacak. Faizler çok hızlı artarsa duracak hatta piyasaya verdiği para miktarını tekrar arttırmaya başlayacak.
Önemli olan soru şu: FED sonbaharda korkup yapamadığını neden Aralık ayı toplantısında yaptı? Amerika’da FED üzerinden büyük bir kavga veriliyor. Kökü Avrupa’da olan, paradan para kazanan finans oligarşisi, FED’in artık piyasaya daha fazla para vermesini istemiyor.
Bu arkadaşlar ‘mızıkçı’ kapitalistler. Banka sahibi olarak batan vatandaşın elinden evini arabasını alıyorlar. Zor durumdayız deyip milleti acımandan işten kovuyorlar. Ama 2008’de üstün yönetim becerileri ile kendileri battıkları zaman FED havadan trilyonlarca dolar basıp bize versin dediler. ‘Batamayacak kadar büyük’lermiş… Bu icraatları ile hâlâ her yıl milyonlarca dolarlık yönetici bonuslarını cebe indiriyorlar. Yani kapitalizm kendilerinden başka herkese işlesin istiyorlar.
Amerika 200 yıllık tarihi boyunca 825 milyar dolar parasal tabanla geldi. İki dünya savaşı dahil tüm o savaşlar, bilimsel icatlar, ekonomik mucizeler hep bu para ile yapıldı. 2008 Krizi’nde batan bankaları kurtarmak için ise FED son beş yılda 2 trilyon 891 milyar dolar daha bastı! Yani tarihi boyunca bastığının 3,5 katı!
‘Mızıkçı’ finans oligarşisi şimdi yine oyun bozanlık yapıyor. “Artık çok fazla para basıldı, devam edersek ekonominin dengeleri bozulabilir” diyorlar. Aslında haklılar! Bu toplantıdaki ‘tapering’ten sonra bile FED her ay 75 milyar dolar piyasaya vermeye devam edecek. Bu da yılda 900 milyar dolar daha para basılacak anlamına gelir!
Bu kadar delice para basılmasına rağmen Amerikan ekonomisi hâlâ havaya uçmadıysa bunun tek sebebi var: Basılan paranın çoğu bankaların içinde kaldı. Para dağlarının küçük bir kısmı borsaya, bir kısmı bono piyasasına girerken bir kısmı da gelişmekte olan piyasalara gitti. Ancak paralar krediye dönüşüp, gerçek mal ve hizmet üretimi ekonomisine girmedi. Bugünkü rakamlara göre basılan paranın yaklaşık 2.5 trilyon doları bankalarda kaldı.
Finans oligarşisinin karşısında ise Obama çevresinde toplanan kesimler var. Onlar bu paranın gerçek ekonomiye girmesini istiyorlar. Güçlü ekonomik büyümenin ve işsizlikte gerçek bir azalmanın ancak böyle sağlanabileceğini düşünüyorlar. Onlar da haklı! Bu nedenle Obama mevcut FED Başkanı Bernanke’yi 2014 yılı başında parasal genişleme ve düşük faiz taraftarı olduğu bilinen Janet Yellen ile değiştirecek.
Finans oligarşisi bu politikayı engellemek için eldeki son kozları oynuyor. Bernanke ‘tapering’e ekonomik veriler iyi olduğu için başladık dedi. ABD ekonomisi 3. çeyrekte yüzde 3.6 büyüdü. Ama bunun 1.7 puanı stoğa üretim. İşsizlik ise en son yüzde 7’ye indi. İlk bakışta mucize! Ama bir dakika: Oran birileri iş bulduğu için değil son üç ayda 664 bin kişi iş aramaktan vazgeçtiği için düşmüş! Kimin umurunda efendim: Ekonomik veriler hiç de iyi olmadığı halde Bernanke giderayak ‘tapering’i başlattı.
Gelelim baştan beri merak ettiğiniz konuya: ‘Tapering’in kelime anlamı aynen şöyle: ‘Uca doğru incelterek sivriltmek’. Finans oligarşisinin Amerikan halkına bir kez daha ne hazırlamak istediği daha iyi anlatılmazdı herhalde!
Ancak görünen o ki bu kavgada kazanan olmayacak. Finans oligarşisinin istediği gibi parasal genişleme azaltılıp, para dağları bankalarda tutulursa ABD ve dünya süper bir deflasyon çukuruna düşecek. Obama’nın kendi politikasını uygulaması halinde ise küresel bir hiperenflasyonun önü açılacak. Seç beğen al!
Erkan Öz
Hoşgeldin Ya Devr-i ‘Tapering’!
